Woensdag 30 juni organiseerde het LDE Centre for Education and Learning (CEL) een hybride evenement over kunstmatige intelligentie (AI) en kansenongelijkheid in het onderwijs. Ruim zestig geïnteresseerden gingen samen met de sprekers in discussie over de impact van deze nieuwe technologie op een probleem dat al jaren speelt in het onderwijs.
Na een warm welkom van CEL-directeur Marcus Specht opende Wim van den Doel, Dean van de Leiden-Delft-Erasmus Alliantie, het evenement. AI en kansenongelijkheid bevindt zich als urgent maatschappelijk probleem precies op het snijvlak van twee strategische prioriteiten van de LDE-alliantie, namelijk “Inclusive Society” en “Digital Society”. Wellicht is er op dit vlak dus een rol weggelegd voor LDE, merkte Van den Doel later op.
Vervolgens sprak Eddie Denessen, bijzonder hoogleraar sociaal-culturele diversiteit aan de Universiteit Leiden, over kansenongelijkheid in het onderwijs. In een half uur richtte Denessen zich op kansenongelijkheid in den brede en enkele verklaringen voor dit fenomeen. Hij concludeerde dat kunstmatige intelligentie bij kan dragen “aan gelijke kansen als het de leermogelijkheden van kinderen van laagopgeleide ouders extra vergroot”.
De convergente en divergente effecten van onderwijs spelen hierbij een rol, beargumenteerde Denessen. AI in het onderwijs kan een divergent effect hebben, waarbij AI bijdraagt aan de individuele doelen van elke leerling. In dit scenario kunnen sterke en zwakke leerlingen exponentieel uit elkaar groeien qua niveau. Tegelijkertijd kan AI ook een convergent effect hebben. In dit geval is de inzet van AI in het onderwijs gericht op het verbeteren van de prestaties van zwakke leerlingen, zodat iedere leerling het minimumdoel behaalt. Door AI gericht in te zetten op de zwakke leerlingen neemt de kansenongelijkheid potentieel af, vanwege de extra leermogelijkheden die zwakke leerlingen hiermee krijgen.
De rol van adaptieve leermiddelen, waaronder kunstmatige intelligentie, stond centraal in de volgende lezing. Inge Molenaar, universitair hoofddocent aan de Radboud Universiteit Nijmegen, sprak onder andere over het “Tesla-model” – een model dat de verschillende niveaus van automatisering in het onderwijs uiteenzet. In haar PowerPointpresentatie valt hier meer over te lezen. Het onderwijsaanbod dat beter aansluit op de behoeftes van leerlingen benoemde Molenaar tot slot als mogelijke kans voor AI in het onderwijs.
Na een korte pauze hervatte Monaïm Benrida – programmamanager van de Gelijke Kansen Alliantie – het evenement met een lezing over De Gelijke Kansen Alliantie, een initiatief van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Samen met gemeenten, scholen en maatschappelijke partners werkt hij aan het versterken van drie belangrijke leefwerelden wanneer het gaat om gelijke kansen: thuis, omgeving en school.
Na de lezingen van Denessen, Molenaar en Benrida verschoof vervolgens de focus naar specifieke AI-toepassingen voor het onderwijs. Welk effect heeft kunstmatige intelligentie op gelijke kansen? Stefan Knegt (Mr Chadd), Pim Bellinga (Grasple), Youssef El Bouhassani (LeerLevels) en Ewoud de Kok (Feedback Fruits) gingen ieder hierover in gesprek met moderatoren Marcus Specht en Nadira Saab (hoogleraar e-didactiek aan de Universiteit Leiden).
Tot slot schoven Eddie Denessen, Inge Molenaar en Monaïm Benrida aan bij een afsluitende paneldiscussie. Onder leiding van Marcus Specht en Floor de Boer, werkzaam bij Turner en de Nederlandse AI Coalitie, bespraken de panelleden elkaars inzichten en die van het publiek via Mentimeter. AI en kansenongelijkheid in het onderwijs bleek een veelomvattend probleem te zijn. Aan de ene kant biedt de technologie kansen om bijvoorbeeld leerlingen beter te diagnosticeren en te ondersteunen. De panelleden waren het eens dat AI als potentiële extra leermogelijkheid aangeboden moet worden aan zwakke leerlingen. Dit is echter een lastige maatschappelijke en politieke keuze. Aan de andere kant blijft de mogelijke divergente werking van AI in het onderwijs een belangrijk aandachtspunt, concludeerden de panelleden.
Genoeg om over door te praten – houd de CEL-website in de gaten voor verdere updates over AI en kansenongelijkheid in het onderwijs!